Wiadomo, że najważniejsza jest treść książki. Co do tego nie ma dyskusji. No chyba, że kupujesz książkę fantasy, aby ładnie wyglądała na półce. Trzeba przyznać, że niektóre okładki po prostu przykuwają wzrok i gdzieś tam w podświadomości książka krzyczy „KUP MNIE”. Świetna kreska, fantastyczny klimat, godziny ciężkiej pracy włożone w dzieło artystyczne. Coś takiego bardziej do mnie przemawia niż niektóre przykłady „sztuki współczesnej”.
Powiedzenie jeden obraz czasem jest wart więcej niż 100 słów. Poniżej przykład. Co bardziej do Ciebie przemawia?
Obraz "Brain" Franka Frazetty. Wykorzystany na okładce "Expect No Mercy" grupy Nazareth
Nurt fantastyki w sztuce pojawiał się właściwie od początków jej istnienia. Dziś zwany z angielskiego „Fantastic art” (w jez. Francuskim ma określenie „fantastique”). Do najbardziej wybitnych przedstawicieli tego gatunku zalicza się (za wikipedią): Giuseppe Arcimboldo, Arnold Böcklin, William Blake, Hieronymus Bosch, Brueghel Hans, Baldung Grien, Monsù Desiderio, Marc Chagall, Richard Dadd, Salvador Dalí, Paul Delvaux, Gustave Doré, Max Ernst, Caspar David, Friedrich Henry, Fuseli Francisco de Goya, Matthias Grünewald, Thomas Häfner, Max Klinger, Gustave Moreau, Giovanni Battista Piranesi, Odilon Redon, Nicholas Roerich, Henri Rousseau, Clovis Trouille.
W dwudziestym wieku za sprawą rozwoju literatury fantasy oraz tysięcy magazynów science fiction i fantasy. Sprawiły, że pojawiło się zapotrzebowanie na malarzy tworzących okładki i treść komiksów. Wśród tych twórców fantasy zdarzały się jednostki wyjątkowe, których prace ogląda się z przyjemnością. W tym wpisie umieszczam kilka – według mnie – wartych przyjrzenia się im dogłębniej.
Raczej skupiam się tutaj na twórcach, którzy mieli swój udział w sztuce typowej fantasy (magia i miecz). Wiadomo, że o gustach się nie dyskutuje ;). W swoim czasie być może wrócę do tematu i będzie zestawienie twórców, którzy działali w sferze Science Fiction.
Frank Frazetta
Mój nr jeden na liście. Amerykanin włoskiego pochodzenia. W wieku 8 lat rodzicie zapisali go do Brooklyn Academy of Fine Arts, gdzie przez 8 lat pozostawał pod opieką włoskiego artysty Michaela Falangi. Po śmierci mentora Frazetta zajął się rysowaniem komiksów, czasami wpłynął niejeden dolar za wykonanie plakatu do filmu.
Prawdziwą sławę i uznanie sprawiły jednak okładki do książek. Zwłaszcza kultowe (nie zawacham się użyć tego słowa) okładki serii książek o Conanie. Wydawane na początku lat 60. Conany ozdobione grafikami Frazzety sprzedały się w 10 milionach kopii i natchnęły następną generację malarzy z nurtu Fantasy.
Frazetta około pięćdziesiątki przeżył ciężką chorobę, podczas której otarł się o śmierć. Wrócił jednak do ilustrowania. Jako, że w prawej ręce miał nerwowy tik, który powodował często niszczenie całego dzieła, to przerzucił się na rysowanie lewą ręką (sic!), bez utraty na jakości. Raczej jego rysunki stały się „miększe”.
Prawdziwym zainteresowanym polecam film dokumentalny z 2003 roku – Frank Frazetta: Painting with Fire.
Poniżej kilka jego wybranych dzieł.
Conan the Barbarian
Kane Golden Sea
The Death Dealer
Spider Man
The Silver Warrior
Snow Giants
Sorcerer
Moonmaid
Larry Elmore
Jeśli spojrzymy, jego dorobek, to pierwsze co rzuca się w oczy to ilustracje do gry fabularnej Dungeons & Dragons (dołączył jako pierwszy profesjonalny ilustrator) oraz seria Dragonlance (jedne z pierwszych grafik były jego autorstwa). Cóż nie trzeba wiele, aby domyślić się, że Elmore umie narysować smoka. W sumie to Graeme Davis (brytyjski twórca gier fabularnych) żartobliwie stwierdził, że Elmore powinien dostać jakąś nagrodę za namalowanie tylu smoków, które jednocześnie różnią się między sobą.
W 1987 kończy współpracę z TSR (firma produkująca Dungeons & Dragons oraz serię Dragonlance). M. in. tworzy ilustrację do kart Magic: The Gathering. Sporo jego prac inspirowanych było światem Śródziemia.
Crimson Dawn
Castle of Deception
Dragonlance - Dragons of Winter Nights
Donato Giancola
Amerykański twórca grafik z gatunku Science Fiction i Fantasy. Porzucił karierę inżyniera na rzecz malowania (i chyba nikt tego nie żałuje, włącznie z nim samym). Ilustrował m.in. karty Magic: The Gathering.
Eowyn and the Lord of the Nazgul
The Court of Amber
You Cannot Pass!
Josh Kirby
Ten angielski twórca najbardziej znany był ze swoich okładek do książek Terry'ego Pratchetta z serii „Świat Dysku”. Absolutnie fenomenalne grafiki, świetnie uzupełniają treść książek. Swego czasu starał się o stworzenie stałej galerii w Londynie, gdzie eksponowano by jego obrazy ze Świata Dysku. Jak powiedział o nim Terry Pratchett: "Ja tylko wymyśliłem Świat Dysku. Josh go stworzył".
W swoim życiu stworzył około 400 grafik, z czego jego ulubionymi była tematyka SF. Współpracował m.in. z Andre Norton, Harrym Harrisonem, Ursulą Le Guin, Jackiem Vance. Otarł się również o plakaty filmowe – był autorem m.in. plakatu do Monty Python: Żywot Briana, Krull i Star Wars : Powrót Jedi.
Okładka książki Maskarada, Terry'ego Pratchetta
Kolor Magii
Kosiarz
Rodney Matthews
Anglik specjalizujący się w grafikach SF i fantasy o kilkudziesięciu lat. Spod jego pędzla wyszło sporo okładek książek fantasy i płyt muzycznych (zazwyczaj grup rockowych).
Ciekawą laurkę wystawił mu John Cleese (z grupy Monty Python) w przedmowie do Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carolla. Wydane w 2008 roku wznowienie wzbogacono o grafiki Matthewsa.
„Michał Anioł, Manet, Monet, Matisse, Munch, Modrain i Matthews. Wszyscy moi ulubieni artyści zaczynają się na literę M. I tak, Rodney Matthews jest znany jako jeden z największych artystów jacy kiedykolwiek żyli. Muszę mówić coś więcej? Proszę kup tą książkę i wszystkie jego pradę, ponieważ wtedy moja kolekcja jego obrazów będzie jeszcze bardziej cenna. Zwłaszcza gdy on umrze”.
Z pisarzy fantasy to współpracował m.in. z Michaelem Moorcockiem (przy cyklu Eternal Champion), Andre Norton, Jackiem Vance.
The Paradise War
At The March Hares Table
In View of Camelot
Earl Norem
Pochodził podobnie jak Frazetta z Brooklynu w Nowym Jorku. Kariera jego w sumie też była podobna. Głownie jegeo prace ilustrowały komiksy, plakaty, okładki książek, karty ze sportowcami. Długo ilustrował okładki magazynu Men's Adventure (opowiadania przygodowe).
Współpracował mocno z Marvel Comics, przy takich kultowych pozycjach jak: Savage Sword of Conan, He-Man and the Masters of the Universe, Tales of the Zombie, Planet of the Apes, The Silver Surfer Transformers
Conan the Barbarian
Heman and Masters of the Universe
Jedna z grafik na okładkę komiksu Savage Sword of Conan
Michael Whelan
Amerykanin w swojej bogatej karierze specjalizował się głównie w tematyce SF i fantasy. Trzeba przyznać, że był bardzo „płodny” w tym zakresie, bo więcej niż 350 książek zostało opatrzonych jego grafikami. Zwykł też czytać każdą książkę co najmniej raz, aby jak najlepiej oddać ducha lektury.
Jego prace znajdziecie m.in. na okładkach książek Stephena Kinga (Mroczna Wieża), Michaela Moorcooka (Saga o Elryku), Anne McCaffrey i Piersa Anthonego.
Nie stronił również od okładek płyt z muzyką (lub na odwrót, bo sporo płyt ma jego grafiki). Współpracował m.in. z zespołami: Sepulturą, Roots, Cirith Ungol, Meat Loaf's.
Jest pierwszym żyjącym artystą, który został wprowadzony w lutym 2009 roku do Science Fiction Hall of Fame.
"Elric Demonslayer". Okładka książki The Vanishing Tower, Michaela Moorcocka
The Dark Tower. Okładka książki Stephena Kinga o tym samym tytule. Jednocześnie jest to ostatnia część cyklu Mroczna Wieża, opus magnum Stephena Kinga
Dragonsbane
Damian Granowski
A jakich wy macie ulubionych artystów fantasy?